تحول هر جامعه منوط به مدیریت کارآمد در نظام خانوادگی و اجتماعی آن است. نظام‌های مدیریتی به‌واسطۀ بازنمایی، تعیین و پاسداری از ارزش‌ها در هدایت و پیشبرد اعضای جوامع دارای گرایش‌های آیینی نقش برجسته‌ای دارند. آیین خجستۀ اسلام در تعیین ویژگی‌های برنامه ریزان و مدیران اسلامی حساس نموده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر در راستای آشکار ساختن معیارهای مدیر اصلح به موضوع مدیریت علمی-معنوی خانواده و اجتماع بر اساس ویژگی‌های مدیران شایسته طبق قرآن وزین و روایت زندگی بزرگان آیینی مانند حضرت یوسف ابن یعقوب و حضرت علی ابن ابی‌طالب پرداخته است. این پژوهش با روش تحلیل اسنادی انجام شد، کتب مقدس و آیینی و منابع نمایه شده در پایگاه‌های علمی مانند ساینس دایرکت (www.sciencedirect.com)، گوگل اسکولار (scholar.google.com)، بانک اطلاعات نشریات کشور (www.magiran.com) و ناشر تخصصی کنفرانس‌های ایران (civilica.com) اسناد مورد تحلیل این پژوهش بود. یافته‌های تحلیل اسنادی نشان داد که مدیریت کارآمد خانواده و اجتماع مستلزم برخورداری از ویژگی‌های زهد و خودبسندگی؛ انگیزۀ خیرخواهی و علاقۀ اجتماعی؛ نستوهی در تعهد؛ عادل؛ بالیدگی تحولی؛ مسئولیت‌پذیری؛ متعهد در حساسیت و مراقبت؛ و آگاهی و کارآزمودگی است. بر اساس این یافته‌های می‌توان شایستگی مدیریت خانواده و اجتماع را بر اساس متون دینی بازشناخت تا از این طریق مقیاس‌های ارزیابی مناسبی برای انتخاب همسر مناسب و انتخاب و جایگزینی مدیران شایسته در سازمان‌ها تدوین نمود.